Ważne mapy historyczne w historii
5 min readSpis treści
Szukasz map historycznych na następną podróż? Już od czasów prehistorycznych w ludzkiej naturze leży zainteresowanie i fascynacja światem. Malowidła widoczne w jaskiniach i oznaczenia na artefaktach i kościach, które kiedyś uważano za nic innego jak artystyczne przedstawienia, były mapami szlaków, strumieni, obszarów łowieckich, a nawet gwiazd. To właśnie ujawniły najnowsze badania.
Mapy historyczne odegrały tu kluczową rolę
Najstarszą zarejestrowaną trasą, która do dziś ma solidne dowody, jest malowidło ścienne o wysokości 9 stóp. Jest to plan miasta odkryty w 1963 roku, który przedstawia wulkan i budynki. Malowidło pochodzi z okresu od 6100 do 6300 r. p.n.e. i zostało znalezione w Anatolii.
Znane są również wczesne odwzorowania tras i mapy wykonane na papirusie przez starożytnych Egipcjan. Ponieważ jednak ten rodzaj powierzchni ma krótką żywotność, niewiele dowodów na istnienie tych map przetrwało do czasów współczesnych.
Mapy często stają się bardziej popularne niż ludzie, którzy je stworzyli. Większość kartografów zyskała sławę dzięki swojemu wkładowi w naukę i sztukę kartografii dopiero po stworzeniu arcydzieła.
W międzyczasie ci, którzy już stali się sławni, przystąpili do tworzenia równie znanych dzieł dla znanych odkrywców, szlachty i rodziny królewskiej swoich czasów. A potem niektórzy stworzyli jedną słynną mapę, by na zawsze zniknąć z historii.
Chociaż kartografowie z dawnych czasów nie używali wyrażenia “inteligencja lokalizacji”, mieli już świadomość zamierzonego celu swoich map. Najczęściej cel ten był tak bezpośredni, jak pokazanie wymiarów nieznanego miasta. Zdarzało się również, że był tak kontrowersyjny, jak ujawnienie przemocy na tle rasowym.
Na przestrzeni lat różne mapy historyczne odegrały kluczową rolę w historii. Poniżej wymieniono w porządku chronologicznym niektóre z ważnych wydarzeń historycznych w dziedzinie tworzenia map wraz z niektórymi z najstarszych map na świecie. Mapy te pokazują, że innowacje w zakresie estetyki i danych perspektywicznych mapy wniosły znaczący wkład w skomplikowaną ewolucję inteligencji lokalizacji na przestrzeni wieków.
1502 “Plan miasta Imola” autorstwa Leonarda da Vinci
Generał z Rzymu, Cesare Borgia, podbił północnowłoskie miasto Imola w 1499 roku. W tamtych czasach miejsce to było odpowiedzialne za ochronę nieznanego terytorium. To właśnie skłoniło Borgię do zlecenia Leonardo da Vinci stworzenia mapy tego obszaru.
To dość zaskakujące, że Da Vinci wymyślił coś, co wygląda nieco znajomo dzięki wykorzystaniu podobnej perspektywy z lotu ptaka, jak współczesne Mapy Google znane jako ichnografia. Technika ta nie była jednak ani łatwa, ani oczywista.
Kartografowie przed czasami da Vinci używali głównie tak zwanej perspektywy ukośnej, która pokazywała różne wzniesienia miasta. Jednak da Vinci był w stanie poprawnie wydedukować, że płaski punkt widzenia byłby znacznie lepiej dostosowany do pragnień Borgii.
Ponieważ jednak w tamtych czasach nie istniały zdjęcia lotnicze, da Vinci nie miał innego wyboru, jak tylko polegać na skrupulatnych pomiarach każdej działki i drogi budowlanej. Chociaż dokonał drobnych zniekształceń niektórych obszarów w celach estetycznych, mapa da Vinci jest dość dokładnym odwzorowaniem miasta Imola, co czyni ją najstarszym istniejącym zapisem ichnografii.
“Mapa wielorybów” z 1851 r. autorstwa Matthew Fontaine’a Maury’ego
Zanim wynaleziono naftę, preferowaną metodą produkcji światła był olej wielorybi. Tylko jedna wyprawa wielorybnicza mogła z łatwością przynieść zyski liczone w milionach dolarów. Niestety, oznaczało to również możliwą eksterminację jednych z najinteligentniejszych ssaków morskich na świecie.
Jeśli chodzi o wywiad lokalizacyjny, mapa stworzona przez Maury’ego ma kluczowe znaczenie dla map historycznych z dwóch głównych powodów. Pierwszym z nich jest fakt, że jest to dobry wczesny przykład metody znanej dziś jako crowdsourcing.
Maury opracował specjalne dzienniki do śledzenia temperatury wody i prądów wiatrowych i przekazał je łowcom wielorybów. Łowcy wielorybów otrzymywali mapę wielorybów w zamian za prowadzenie dokumentacji. Jeden z żeglarzy określił ją mianem cennego klejnotu, który cieszył się dużym zainteresowaniem wśród osób zainteresowanych wielorybnictwem.
Drugim powodem znaczenia mapy Maury’ego było wprowadzenie nowej formy informacji o lokalizacji. Zamiast przekazywać dane dotyczące stałych punktów, dostarczała ona czegoś bardziej złożonego i jeszcze bardziej wartościowego. Była to prognoza obszarów, w których jest bardziej prawdopodobne, że marynarze odniosą sukces.
1594 “Wyspy Moluki” Petrusa Planciusa
thPod koniec XVI wieku Portugalia była już globalną potęgą morską. Kraj ten posiadał placówki handlowe na prawie wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Australii. Posiadanie tak potężnej floty wymagało równie wyrafinowanych map.
Ponad dwie dekady przed tym, jak Plancius opublikował swoją pracę zatytułowaną “Wyspy Molucca”, Gerardus Mercator rozwiązał problem przedstawienia kulistego kształtu Ziemi na płaskiej powierzchni. Metoda ta wymagała jednak zbyt skomplikowanych obliczeń dla większości kartografów. Z tego powodu nie była ona powszechnie stosowana.
Mapa opracowana przez Planciusa pokazała, że rozumiał on nie tylko matematykę, ale nawet psychologię sprzedaży zupełnie nowej perspektywy.
Wykorzystując bogate kolory do wypełnienia pustych obszarów niesamowitymi rysunkami i przypominając żeglarzom o ich ambicjach handlowych ilustracjami egzotycznych przypraw, Plancius zagwarantował, że spośród większości dostępnych wówczas map historycznych jego dzieło służyło jako standard.
1971 “Where Commuters Run Over Black Children on the Pointes-Downtown Track” autorstwa Williama Bunge’a
Mapa opracowana przez Williama Bunge’a jest tragiczną i prowokującą kulminacją pierwszych czterech map historycznych powyżej. Wykorzystuje ona perspektywę z lotu ptaka, aby zapewnić całościowy obraz wybranego obszaru. Ujawnia wzorce nawigacyjne i trasy osób dojeżdżających do pracy w Detroit i opiera się na informacjach uzyskanych z różnych źródeł, w tym raportów policyjnych i gazet mieszkańców. Mapa autorstwa Bunge dodaje jednak ukryty argument, który wykracza poza przedstawione dane.
